Boekdelen: de leeslijst van Toon Vandevelde

Wat leest u vooral: proza, poëzie, non-fictie?

“Vroeger vooral proza. Ik denk dat het door Dostojevski is dat ik filosofie ben gaan studeren. De laatste jaren is het vooral poëzie. Ik lees ook graag boeken die filosofische vragen opwerpen. Neem bijvoorbeeld het Gilgamesj-epos, een tekst in spijkerschrift uit Uruk, vierduizend jaar oud, en nu op mijn nachtkastje. De ruwe held Gilgamesj leert door de vriendschap wat het is om mens te zijn, zijn vriend Enkidoe door de liefde. Een spannend verhaal trouwens, je zou het perfect kunnen lezen op het strand.”

Vindt u ook in moderne literatuur diepgang?

“Uiteraard. Ik ben erg geboeid door Pascal Quignard, een van de belangrijkste hedendaagse Franse schrijvers. In Boutès maakt hij een aangepaste versie van het oude verhaal van Orpheus en de Argonauten, die door de zang van de Sirenen verleid worden. Je kan het ook lezen als een verhaal over opkomst en verval, over het goddelijke in onze wereld. Quignards werk situeert zich waar ik mezelf ook thuisvoel: op het raakvlak tussen filosofie en leven, tussen filosofie en literatuur. Daar worden de relevante vragen gesteld. Quignard herhaalt bijvoorbeeld vaak dat het geluk niet te vinden is in de toekomst, maar in een oorsprong die ons ontvallen is. Dat fascineert me.”

Ik merk nogal wat aandacht voor klassieke literatuur?

“Dat klopt. Ik lees geen trendy boeken die volgende week alweer vergeten zijn. Geen Fifty Shades of Grey voor mij. Een paar maanden lang met de Divina Commedia bezig zijn is heerlijk. Of op zoek gaan naar intrigerende, minder bekende stukken uit het Oude Testament. Ook literatuur die een historische periode opnieuw tot leven brengt, lees ik graag.”

Heeft u zelf ooit iets literairs gepubliceerd?

“Louter per toeval, ja. Ik integreer mijn lectuur graag in mijn colleges, en heb voor mijn studenten ooit een vertaling gemaakt van Il Infinito, een kort gedicht van Giacomo Leopardi. Blijkbaar is die vertaling op het internet verzeild geraakt. Jacques De Visscher was bezig met een bloemlezing van filosofische gedichten en heeft mijn vertaling gevonden. Tot daar mijn literaire oeuvre.”

Welk verteerbaar boek raadt u me aan om iets over uw ruim gedefinieerde vakgebied te weten?

“Ik hou me bezig met wat je de deugdenethiek kan noemen. André Comte-Sponville schreef daarover een Petit traité des grandes vertus. Dat is ook in het Nederlands vertaald: Kleine verhandeling over de grote deugden. Het steekt vol levenswijsheid en biedt een goede inleiding tot de deugdenethiek.”

Welk boek heeft u het meeste gefascineerd?

“Misschien toch nog altijd De meester en Margarita van Michail Boelgakov. Dat boek omvat alle genres en is ontzettend rijk aan subverhalen en originele vondsten. Het bevat een bijzonder soort humor, het is spannend, kortom: een enorme rijkdom in één boek.”

Heeft u zelf nog schrijfambities?

“Volgend jaar loopt mijn mandaat als decaan af, en dan neem ik een sabbatjaar. Ik zou graag iets schrijven over de homo oeconomicus en de rol van geven in het leven. En als ik mezelf ervan kan overtuigen dat ik er iets origineels en niet-naïefs over te zeggen heb, wil ik me wel eens wagen aan een boek over God.”